In het begin van de negentiende eeuw werden bacteriën als ziekteverwekker ontdekt. Lange tijd zagen we ze vooral als boosdoeners die bestreden moeten worden. Inmiddels weten we meer, maar nog steeds niet precies wat ze allemaal doen. Wel wordt steeds duidelijker hoeveel baat we ook bij ze hebben. De laatste paar jaar is het microbioom – de bacteriebevolking in je darmen – een enorm populair onderwerp van onderzoek geworden. Het ene na het andere boek verschijnt over de invloed ervan én de invloed die je er zelf met voeding op kunt uitoefenen.

Veel informatie

Dat laatste gelooft maag-darm-leverarts dr. Bas Oldenburg niet zo. “De techniek om bacteriën te onderzoeken is booming. We kunnen nu vrij snel en relatief goedkoop het hele DNA van iemands microbioom ontrafelen. In no time worden miljarden bacteriën geïdentificeerd. Het nadeel is dat daar zo ontzettend veel informatie uitkomt, dat het nauwelijks te doen is die op de juiste manier te interpreteren. De miljarden bacteriën geven ook allemaal weer stoffen af die invloed op elkaar en ons hebben.” 

Zorgen voor elkaar

“Wij zijn verweven met ons microbioom: zij hebben ons nodig en wij hen. Wij zorgen voor hun voedsel en zij zorgen er onder meer voor dat wij ons voedsel kunnen verteren. Maar ze nemen ook zo’n tien procent van onze energievoorziening voor hun rekening en praten continu met ons afweersysteem om dat in balans te houden. Ongetwijfeld zijn ze voor nog meer processen verantwoordelijk, maar dat is nog niet echt aangetoond.”

Hoe meer, hoe beter

“Wat wel duidelijk lijkt, is dat hoe meer verschillende bacteriën er in onze darmen wonen, hoe beter dat is voor onze gezondheid. En die variëteit kan van mens tot mens verschillen. Ook is duidelijk dat antibiotica tijdelijk een aanslag op je microbioom pleegt. Maar bijvoorbeeld ook roken heeft een zeer negatieve invloed op je microbioom.” 

Goede start

Hoe je je microbioom wel positief kunt beïnvloeden, is volgens Oldenburg nog niet duidelijk. “Borstvoeding zorgt voor de goede start van een microbioom. En met poeptransplantatie zijn ook goede resultaten behaald. Het kan goed zijn dat ook bepaalde eetgewoonten een gunstige invloed hebben, maar je kunt niet zeggen: ‘Eet meer van dat product want dat is goed voor je microbioom.’ Eén product bestaat namelijk uit tientallen verschillende stoffen die allemaal hun eigen interactie hebben met de verschillende bacteriën in je darmen. Wellicht dat daar de komende jaren wel meer duidelijk over wordt.” 

Wist je dat ...

... als je alle plooien van je darmen helemaal uitvouwt, je darmweefsel een oppervlakte van 200 m2 beslaat?

… de bacteriebevolking in je darmen ongeveer een kilo weegt?  

… je microbioom verantwoordelijk is voor zo’n tien procent van je energie?

... antibiotica een tijdelijke dip in je microbioom veroorzaakt?  

... roken structureel een slechte invloed heeft op je microbioom?  

... het nog niet mo-gelijk is aan te geven welke voedingsmiddelen wel een goede invloed op jouw microbioom hebben?